နာတာရှည် အဆုတ်ပိတ်ဆို့ရောဂါ သို့မဟုတ် COPD ဟု လူသိများသော နာတာရှည် အဆုတ်ပိတ်ဆို့ရောဂါသည် အသက်ရှူရခက်ခဲစေသော အဆုတ်ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ “တိုးတက်သည်” ဆိုသည်မှာ ရောဂါအခြေအနေသည် အချိန်နှင့်အမျှ တဖြည်းဖြည်း ပိုဆိုးလာခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ရောဂါနှင့် သေဆုံးမှု၏ အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း အများအားဖြင့် ကာကွယ်နိုင်ပြီး စီမံခန့်ခွဲနိုင်သည်။ COPD ကို နားလည်ခြင်းသည် သင့်အဆုတ်ကျန်းမာရေးကို ထိန်းချုပ်ရန် ပထမခြေလှမ်းဖြစ်သည်။

COPD ဆိုတာဘာလဲ။ အဆုတ်ကို အနီးကပ်လေ့လာခြင်း

COPD ကိုနားလည်ရန်အတွက် သင့်အဆုတ်များမည်သို့အလုပ်လုပ်သည်ကို သိရှိရန် အထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်။ သင်ရှူသွင်းသောအခါ လေသည် သင့်လေပြွန် (trachea) တစ်လျှောက် bronchioles ဟုခေါ်သောပြွန်များထဲသို့ စီးဆင်းသွားပြီး ၎င်းတို့သည် သင့်အဆုတ်တစ်လျှောက်ရှိ ပိုသေးငယ်သောပြွန်များ (bronchioles) အဖြစ် ဖြာထွက်သွားသည်။ ဤပြွန်များ၏အဆုံးတွင် alveoli ဟုခေါ်သော လေအိတ်ငယ်များရှိသည်။ ဤအိတ်များသည် ပျော့ပြောင်းပြီး မိုးပျံပူဖောင်းများကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ပြီး အောက်ဆီဂျင်ဖြင့်ဖြည့်ပြီးနောက် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ထုတ်လွှတ်ရန် လေမှုတ်ထုတ်သည်။

COPD ဆိုသည်မှာ အဓိကရောဂါနှစ်မျိုးကို အဓိကအားဖြင့် ပေါင်းစပ်ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည့် ခြုံငုံအသုံးအနှုန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

အဆုတ်ရောင်ရောဂါ:လေအိတ်ငယ်များ၏ နံရံများ ပျက်စီးပြီး ပျက်စီးသွားသည်။ ၎င်းသည် ဓာတ်ငွေ့ဖလှယ်မှုအတွက် မျက်နှာပြင်ဧရိယာကို လျော့နည်းစေပြီး အဆုတ်များ၏ ဆန့်နိုင်အားကို ဆုံးရှုံးစေသည်။ လေသည် ပျက်စီးနေသောအိတ်များတွင် ပိတ်မိနေပြီး အပြည့်အဝ အသက်ရှူထုတ်ရန် ခက်ခဲစေသည်။

နာတာရှည် အဆုတ်ရောင်ရောဂါ:၎င်းတွင် လေပြွန်များ၏ အတွင်းအလွှာ ရေရှည်ရောင်ရမ်းခြင်း ပါဝင်သည်။ ၎င်းသည် တစ်နှစ်လျှင် အနည်းဆုံး သုံးလနှင့် နှစ်နှစ်ဆက်တိုက် ကြာရှည်စွာ ချောင်းဆိုးခြင်း (ချွဲထွက်ခြင်း) ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ရောင်ရမ်းနေသော လေပြွန်များသည် ရောင်ရမ်းပြီး ချွဲများဖြင့် ပိတ်ဆို့လာပါသည်။

နှစ်ခုစလုံးတွင်၊ ရလဒ်အနေဖြင့် အဆုတ်မှ လေစီးဆင်းမှုကို ပိတ်ဆို့ခြင်းဖြစ်ပြီး အသက်ရှူမဝခြင်းကို ဖြစ်စေသည်။

အကြောင်းရင်းများနှင့် အန္တရာယ်အချက်များ

COPD ရဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းက အဆုတ်ကို ထိခိုက်စေတဲ့ အဆုတ်ယားယံစေတဲ့ အရာတွေကို ရေရှည်ထိတွေ့မိခြင်းကြောင့်ပါ။ အရေးအကြီးဆုံး အန္တရာယ်အချက်ကတော့-

ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း- ၎င်းသည် နံပါတ်တစ်အကြောင်းရင်းဖြစ်ပြီး အများစုမှာ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ ၎င်းတွင် စီးကရက်၊ ဆေးပြင်းလိပ်၊ ဆေးတံနှင့် တစ်ဆင့်ခံဆေးလိပ်ငွေ့တို့ ပါဝင်သည်။

သို့သော် ဆေးလိပ်မသောက်သူများသည်လည်း COPD ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ အခြားအဓိကအန္တရာယ်အချက်များတွင် အောက်ပါတို့ပါဝင်သည်-

လုပ်ငန်းခွင်ထိတွေ့မှု- အလုပ်ခွင်တွင် ဓာတုအငွေ့၊ အငွေ့၊ ဖုန်မှုန့်နှင့် အခြားအန္တရာယ်ရှိသော ပစ္စည်းများ (ဥပမာ၊ သတ္တုတွင်း၊ အထည်အလိပ် သို့မဟုတ် ဆောက်လုပ်ရေး) ကို ရေရှည်ထိတွေ့ခြင်း။

အိမ်တွင်းနှင့် အပြင်ဘက်လေထုညစ်ညမ်းမှု- ကမ္ဘာ့နေရာအတော်များများတွင် လေဝင်လေထွက်မကောင်းသောအိမ်များတွင် ချက်ပြုတ်ရန်နှင့် အပူပေးရန် ဇီဝလောင်စာများ (ထင်း၊ သီးနှံအကြွင်းအကျန် သို့မဟုတ် မီးသွေးကဲ့သို့) လောင်ကျွမ်းခြင်းသည် အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အပြင်ဘက်လေထုညစ်ညမ်းမှု မြင့်မားခြင်းကလည်း ပါဝင်ပတ်သက်ပါသည်။

မျိုးရိုးဗီဇ- Alpha-1 Antitrypsin Deficiency ဟုခေါ်သော ရှားပါးမျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာရောဂါသည် ဆေးလိပ်မသောက်သူများတွင်ပင် COPD ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဤပရိုတင်းသည် အဆုတ်ကို ကာကွယ်ပေးပြီး ၎င်းမရှိလျှင် အဆုတ်များသည် ပျက်စီးမှုပိုမိုခံရလွယ်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာများကို သိရှိခြင်း

COPD ရောဂါလက္ခဏာများသည် အစပိုင်းတွင် အပျော့စားဖြစ်သော်လည်း ရောဂါတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ ပိုမိုပြင်းထန်လာပါသည်။ လူအများစုသည် ၎င်းတို့ကို အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်း သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်ပုံပျက်ခြင်း၏ လက္ခဏာများအဖြစ် အစပိုင်းတွင် လျစ်လျူရှုထားကြသည်။ အဖြစ်များသော ရောဂါလက္ခဏာများတွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်-

နာတာရှည်ချောင်းဆိုးခြင်း- မပျောက်သော နာတာရှည်ချောင်းဆိုးခြင်းကို “ဆေးလိပ်သောက်သူ၏ချောင်းဆိုးခြင်း” ဟု မကြာခဏခေါ်သည်။

ချွဲထုတ်လုပ်မှု တိုးလာခြင်း- မကြာခဏ ချောင်းဆိုးခြင်း (သလိပ်)။

အသက်ရှူကြပ်ခြင်း (အသက်ရှူမဝခြင်း): ဤသည်မှာ ထင်ရှားသောလက္ခဏာဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလှုပ်ရှားမှုအတွင်းတွင်သာ ဖြစ်ပွားနိုင်သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် အနားယူနေစဉ်တွင်ပင် ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ လူများက ၎င်းကို “လေလုံအောင်မရှူနိုင်ခြင်း” ဟု မကြာခဏဖော်ပြကြသည်။

Wheezing: အသက်ရှူသည့်အခါ လေချွန်သံ သို့မဟုတ် တဝီဝီအသံ။

ရင်ဘတ်တင်းကျပ်ခြင်း- ရင်ဘတ်တွင် တင်းကျပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဖိအားခံစားရခြင်း။

COPD ရဲ့ အဓိကအချက်ကတော့ “ပိုဆိုးလာခြင်း” ဖြစ်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေက ရုတ်တရက် ပိုဆိုးလာပြီး ရက်အတော်ကြာ ကြာရှည်တတ်တဲ့ အခြေအနေတွေပါ။ ဒါတွေက အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါပိုးဝင်ခြင်း (အအေးမိခြင်း သို့မဟုတ် တုပ်ကွေးကဲ့သို့) သို့မဟုတ် လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။ ပိုဆိုးလာခြင်းဟာ ပြင်းထန်နိုင်ပြီး ဆေးရုံတက်ဖို့ လိုအပ်နိုင်ပြီး ရောဂါတိုးတက်မှုကို မြန်ဆန်စေနိုင်ပါတယ်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်းနှင့် ကုသခြင်း

ဤလက္ခဏာများကို ကြုံတွေ့ရပါက၊ အထူးသဖြင့် ဆေးလိပ်သောက်သူ သို့မဟုတ် အဆုတ်ယားယံစေသော အရာများနှင့် ထိတွေ့ခဲ့ဖူးပါက ဆရာဝန်နှင့် ပြသရန် အရေးကြီးပါသည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်းတွင် ပုံမှန်အားဖြင့် အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်-

Spirometry: ဤသည်မှာ အသုံးအများဆုံး အဆုတ်လုပ်ဆောင်ချက်စစ်ဆေးမှုဖြစ်သည်။ သင်သည် စက်တစ်ခုနှင့် ချိတ်ဆက်ထားသော ပြွန်ထဲသို့ လေကို ပြင်းပြင်းမှုတ်သွင်းပြီး သင်မည်မျှလေရှူထုတ်နိုင်သည်နှင့် မည်မျှမြန်မြန်ရှူထုတ်နိုင်သည်ကို တိုင်းတာပေးပါသည်။

ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန် သို့မဟုတ် CT စကင်န်- ဤပုံရိပ်ဖော်စစ်ဆေးမှုများသည် အဆုတ်ပွရောဂါကို ဖော်ထုတ်နိုင်ပြီး အခြားအဆုတ်ပြဿနာများကို ဖယ်ထုတ်နိုင်ပါသည်။

COPD အတွက် ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနည်းမရှိသော်လည်း ကုသမှုများသည် ရောဂါလက္ခဏာများကို သက်သာစေခြင်း၊ ရောဂါတိုးတက်မှုကို နှေးကွေးစေခြင်းနှင့် ဘဝအရည်အသွေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါသည်။

၁။ လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲမှုများ-

ဆေးလိပ်ဖြတ်ခြင်း- ဤသည်မှာ အရေးကြီးဆုံး ခြေလှမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

အဆုတ်ကို ယားယံစေသော အရာများကို ရှောင်ကြဉ်ပါ- တစ်ဆင့်ခံ ဆေးလိပ်ငွေ့၊ ညစ်ညမ်းမှုနှင့် ဓာတုအငွေ့များကို ဝေးဝေးနေပါ။

၂။ ဆေးဝါးများ-

လေပြွန်ကျယ်ဆေးများ- ၎င်းတို့သည် လေပြွန်ပတ်လည်ရှိ ကြွက်သားများကို ပြေလျော့စေပြီး အသက်ရှူလမ်းကြောင်းများကို ပွင့်စေပြီး အသက်ရှူရလွယ်ကူစေသည့် ရှူဆေးများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကို ပုံမှန်အားဖြင့် နေ့စဉ် ရှူဆေးဖြင့် သောက်လေ့ရှိသည်။

ရှူသွင်းရသော Corticosteroids: ၎င်းတို့သည် လေလမ်းကြောင်းတွင် ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချရန်နှင့် ပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်းကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။

ပေါင်းစပ်ရှူဆေးများ- ၎င်းတို့တွင် လေပြွန်ကျယ်စေသောဆေးနှင့် စတီးရွိုက်နှစ်မျိုးလုံးပါဝင်သည်။

၃။ အဆုတ်ပြန်လည်ထူထောင်ရေး

ဒါက လေ့ကျင့်ခန်းလေ့ကျင့်ခန်း၊ အာဟာရဆိုင်ရာ အကြံဉာဏ်နဲ့ သင့်ရောဂါအကြောင်း ပညာပေးမှုတွေ ပါဝင်မယ့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးသီးသန့် အစီအစဉ်တစ်ခုပါ။ သင့်အခြေအနေကို ဘယ်လိုထိရောက်စွာ စီမံခန့်ခွဲရမလဲဆိုတာနဲ့ တတ်နိုင်သမျှ တက်ကြွနေအောင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ သင်ပေးပါတယ်။

၄။ အောက်ဆီဂျင်ကုထုံး

COPD ပြင်းထန်ပြီး သွေးတွင်းအောက်ဆီဂျင်ပမာဏနည်းသူများအတွက် အိမ်တွင် အောက်ဆီဂျင်ဖြည့်စွက်အသုံးပြုခြင်းသည် ရှင်သန်နှုန်းကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေခြင်း၊ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများကို လျှော့ချခြင်းနှင့် စွမ်းအင်ကို တိုးမြှင့်ပေးခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။

၅။ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း

ပြင်းထန်သော ပိုမိုဆိုးရွားလာစေသည့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါပိုးများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် နှစ်စဉ်တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးများနှင့် အဆုတ်ရောင်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးများသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပါသည်။

၆။ ခွဲစိတ်ကုသမှု

ပြင်းထန်သော အဆုတ်ပွရောဂါ၏ ရွေးချယ်ထားသောကိစ္စများတွင် အဆုတ်ပမာဏလျှော့ချခြင်း ခွဲစိတ်မှု သို့မဟုတ် အဆုတ်အစားထိုးခြင်းကဲ့သို့သော ခွဲစိတ်ကုသမှုရွေးချယ်စရာများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်ပါသည်။

ကာကွယ်တားဆီးရေးသည် အဓိကသော့ချက်ဖြစ်သည်

COPD ကို ကာကွယ်ရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ ဆေးလိပ်ဘယ်တော့မှ မစသောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆေးလိပ်သောက်နေပါက ဆေးလိပ်ဖြတ်ရန်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင်၊ အလုပ်ခွင်ဖုန်မှုန့်များနှင့် ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ထိတွေ့မှုကို အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် (အကာအကွယ်ပစ္စည်းများကို အသုံးပြု၍) နှင့် သန့်ရှင်းသော မီးဖိုများကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် အိမ်တွင်းလေထုညစ်ညမ်းမှုကို လျှော့ချခြင်းနှင့် လေဝင်လေထွက်ကောင်းမွန်စေရန် သေချာစေခြင်းသည် အရေးကြီးသော ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အစီအမံများဖြစ်သည်။

နိဂုံးချုပ်

COPD ရောဂါဟာ ပြင်းထန်ပေမယ့် စီမံခန့်ခွဲလို့ရတဲ့ ရောဂါတစ်ခုပါ။ ရောဂါကို စောစောစီးစီး သိရှိနိုင်ခြင်းနှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုဟာ အရေးကြီးပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပွားရတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကို နားလည်ခြင်း၊ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို သိရှိခြင်းနဲ့ ကုသမှုအစီအစဉ်ကို လိုက်နာခြင်းအားဖြင့် COPD ရှိသူတွေဟာ အသက်ရှူရလွယ်ကူလာခြင်း၊ ရောဂါပြန်ထလာမှုကို လျှော့ချပေးနိုင်ခြင်းနဲ့ နောင်နှစ်ပေါင်းများစွာ ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဘဝအရည်အသွေးကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပါတယ်။ အန္တရာယ်ရှိနေရင် သင့်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးသူနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ မတွန့်ဆုတ်ပါနဲ့။